آیا یادگیری نی سخت است ؟
مدت زمان یادگیری نی به عواملی مختلف بستگی دارد که به تشریح مهمترین آنها در این مقاله خواهیم پرداخت . ساز نی از دسته سازهای بادی است که قدمت بسیاری داشته و صدای روح نواز و سوزناک این ساز زیبای ایرانی علاقه مندان فراوانی دارد . این ساز خوش صدا که در اغلب نقاط ایران از آن استفاده می شود ، برای همراهی با ارکستر ، گروه نوازی و تک نوازی های جذاب استفاده می شود . نی هفت بند از گیاه نی ساخته می شود و طوری آنرا برش می دهند که از سر تا ته ساز شامل هفت بند شود .
یادگیری هر سازی سختی ها و پیچیدگی های خودش را دارد . اما در مقام مقایسه ی خیلی کلی می توان گفت یادگیری نی مانند اُبوا ، کلارینت یا ترومبون ، نسبتاً دشوار تر از مابقی سازها است . چرا ؟
به طور مثال می توان تار و سه تار و یا گیتار را با انگشت گذاری و زخمه و مضراب زدن به راحتی بصدا درآورد . یا برای صدا گرفتن از سازهایی همچون پیانو و کیبورد به دلیل داشتن کلاویه کافیست انگشت را بر روی کلاویه بفشاریم. اما فقط برای صدا درآوردن از نی ، اُبوا و غالب سازهای بادی زبانه دار یا بدون زبانه تعداد جلساتی لازم است تا هنرجو به این توانایی برسد .
هنرجو می تواند به صورت معمول تمرینات خواسته شده را به دقت پیش ببرد. در اینصورت در مدت زمان مشخصی ، می تواند صدای قابل قبولی از نی گرفته و انگشت گذاری های صحیح را آموزش ببیند .
مشخص کردن هدف از یادگیری نی
یکی از مهمترین نکات تاثیر گذار در مدت زمان یادگیری نی ، که می توان به آن اشاره کرد ، مشخص بودن هدف هنرجو از یادگیری نی است . در زیر ، ۵ مورد از برجسته ترین اهدافی که علاقه مندان یادگیری نی احتمالا به آن توجه دارند را آورده ایم :
۱ احتمال دارد قصد هنرجو از یادگیری نی ، تجربه ی یادگیری یک ساز بادی و به عنوان سازِ دومِ خود باشد .
۲- شاید قصد هنرجو از یادگیری نی ، برگزیدن این ساز به عنوان یک ساز اول و تخصصی باشد .
۳- برخی هنرجویان علی الخصوص میانسالان و جوان تر ها بیشتر دوست دارند نی را برای همراهی با یک نوازنده یا خواننده ی خانوادگی یا دوستِ خود یاد بگیرند و اصطلاحا خیلی دِلی به آموزش و یادگیری نی علاقه مند هستند تا آکادمیک .
۴- علاقه مندانی هم هستند که نی را به عنوان یک ساز سنتی ایران و برای خودشان یاد می گیرند .
۵- برخی دیگر از هنرجویان هم در سنین مختلف همچنان دوست دارند به صورت حرفه ای نوازنده ی این ساز باشند و وارد گروه نوازی های حرفه ای شده و خود را بر روی استیج و اجرای کنسرت ببینند .
در هر حال ، نکات آموزشی و پایه ای هر کدام از اهداف بالا در شروع و ترم های اول و دوم تقریبا یکسان هستند . اما در ادامه ی راه ، قطعاً کسی که نی را به عنوان ساز تخصصی خود انتخاب کرده است ، تکنیک ها و قطعات پیچیده ، آموزش موسیقی ردیف دستگاهی و متد های آموزشی دیگری هم برای تمرین و یادگیری پیش روی خود می بیند .
همه ی اینها هدف های مختلفی است که در مدت زمان یادگیری نی بسیار تاثیر گذار است . حتی شیوه ی آموزش استاد را تعیین می کند . بعد از تعیین هدف است که هنرجو می تواند استاد نی خودش را کاملا هوشمندانه انتخاب کند . حتی در خرید نی نیز کاملا اقتصادی عمل نماید .
مدت زمان یادگیری نی با اهداف متفاوت هر هنرجو
مدت زمان یادگیری نی در شرایط سنی و اهداف مختلف ، کاملا متفاوت است که به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد :
چنانچه هنرجو قصد داشته باشد نی را به عنوان یک ساز تخصصی و به صورت اصولی یاد بگیرد و به عنوان یک نوازنده ی حرفه ای در آینده شناخته شود
شما نیز ممکن است بپسندید
قطعاً باید پایه ی آموزشی و تئوریک قوی تری داشته باشد. اگر از قبل هم با تئوری موسیقی و نت خوانی آشنا نباشد ، حداقل دو ترم استاندارد ( حدود ۶ ماه و هفته ای یک جلسه ۳۰ دقیقه ای ) زمان خواهد برد تا صدای درستی از نی در بیاورد. در انگشت گذاری صحیح هم تسلطی اولیه پیدا کند و قطعات ساده و ابتدایی تر ، اما اصولی و صحیح را بنوازد . این هنرجویان در صورت آموزش و تمرینات مداوم ، قادر خواهند بود پس از مدت زمان ۳ تا ۴ سال یادگیری نی ، به عنوان یک نوازنده ، قطعاتی از موسیقی ردیف دستگاهی ایران و یا قطعات شناخته شده ی موجود در کتاب های آموزشی را با تسلط خوبی اجرا کنند .
اگر هدف هنرجو از یادگیری نی ، نواختن این ساز با دوستان و اقوام و حتی سرگرم شدن و لذت بردن باشد
نکات تئوری مثل نواختن بیش از حد از روی نت ها و آموزش بر اساس متدهای آموزشی رایج را کمتر خواهد داشت. جلسات او بیشتر به نی نوازی ، تدریس تکنیک های تنفس صحیح و انگشت گذاری و یادگیری قطعات شناخته شده و مورد علاقه خواهد گذشت . در اینصورت این دسته از هنرجویان معمولا ظرف مدت یک تا دوسال قادر خواهند بود برخی قطعات ساده را بنوازند و لذت ببرند . اغلب این علاقه مندان بیش از دو سال در کلاس های آموزشی شرکت نمی کنند و با آنچه در این دو سال یاد گرفته اند زندگی خواهند کرد .
کسانی هم هستند که موسیقی می دانند . یعنی قبلا ساز دیگری نواخته اند و حالا دوست دارند یک ساز آرشه ای را هم در کنار آن بنوازند
خُب حتما تا الان با نُت خوانی ، ریتم خوانی و تئوری موسیقی آشنا شده اند . پس استاد بیشترین زمان آموزش را به یاد دادن تکنیک های نوازندگی و اصول تخصصی نی نوازی و تمرین قطعات ساده تا پیچیده اختصاص خواهد داد. این دسته از هنرجویان هم به خاطر پیشینه ی آموزشی خود معمولا در یکسال می توانند اصولی و پایه ای قطعات ساده و ابتدایی را یاد بگیرند و نوازندگی کنند. بر اساس مدت زمانِ تمرین و پیگیری ، این علاقه مندان ، ظرف مدت ۷ تا ۸ ترم ( حدود ۲ سال ) می توانند به یک نوازنده ی معمولی نی تبدیل شوند .
کودکان بین سنین ۶ تا ۹ سال که آموزش نی را شروع می کنند
با هر هدفی که باشد اصول آموزشی برایشان معمولا در نظر گرفته می شود . حداقل ۴ ترم ( حدود یکسال ) زمان می برد تا کودک ، ذخیره نفس ، دمیدن صحیح در ساز و در آوردن صدا از نی را انجام بدهد. همچنین همراه اجرای قطعات ساده ، جذاب و کوتاه با انگشت گذاری درست آشنا شود. حتی با سازی دیگر دو نوازی یا گروه نوازی داشته باشد . یادگیری در کودکان بسیار سریعتر از بزرگسالانِ مبتدی است . پس توقع می رود یک کودکِ مبتدی ، ۳ تا ۴ سال پس از شروع آموزش به یک نوازنده ی نی با قابلیت اجرای قطعات نسبتاً نیمه سخت با ملودی های آشنا و کودکانه تر تبدیل شود .
عوامل مهم دیگری هم هست که در مدت زمان یادگیری نی بسیار موثر است . از جمله :
- عشق و علاقه ی هنرجو به یادگیری نی
- شرایط سنی و دغدغه های فکری و مشغله های کاری
- مدت زمان تمرین و وقت گذاشتن منظم برای یادگیری در طول روز
- گوش کردن مداوم به قطعات مختلف اساتید برتر نی نوازی
- دیدن ویدئوهای اجرای اساتید برتر نی نوازی ، چه در گروه و چه تک نوازی
- پیگیری آموزش های جانبی مثل سلفژ و تئوری موسیقی
- انتخاب درست استاد نی بر اساس خواسته و هدف هنرجو ( ساز نی از جمله سازهای سخت برای یادگیری است ، اگر این مورد ، خصوصاً در کودکان درست انجام نشود امکان اینکه برای همیشه موسیقی توسط هنرجو کنار گذاشته شود بسیار زیاد است )
این آموزش ها می تواند حضوری و یا آنلاین ، اما با یک استاد کاربلد و با تجربه پیگیری شود . برای یافتن جزئیات بیشتر در مورد اساتید برتر آموزش نی و آموزش آنلاین این ساز مقاله ی : آموزش آنلاین نی + بهترین استاد نی را بخوانید .
چه سنی برای شروع آموزش نی مناسب است ؟
اول اینکه برای شروع یادگیری موسیقی هیچ سنی دیر نیست . ساز نی برای هر فیزیکی مناسب است . با توجه به کوک ها ، اندازه های نی متفاوت است .
آموزش نی را می توان از ۶ تا ۹ سالگی بصورت هدفمند و تخصصی با کودک شروع کرد . در این سنین حتماً باید آموزش ، توسط اساتید با تجربه ی کار با کودکان پیگیری شود . یادگیری نت ها ، ریتم خوانی ، آواخوانی ، ذخیره نفس ، دمیدن صحیح در ساز ، در آوردن صدا از نی و انگشت گذاری باید همزمان و با اجرای قطعات ساده و جذاب کودکانه همراه باشد. البته چنانچه کودکان پیش از شروع آموزشِ هر سازِ تخصصی همچون نی ، دوره ی اُرف مقدماتی و پیشرفته را گذرانده باشند ، یادگیری ساز تخصصی برایشان بسیار خوشایندتر است .
اینکه سن ۶ سالگی مناسب شروع آموزش نی است یا ۹ سالگی را همان مربیان موسیقی و دوره ی اُرف پس از پایان دوره می توانند تشخیص و به خانواده ی کودک اعلام کنند .
در سنین نوجوانی ، جوانی و میانسالی هم شروع آموزش و یادگیری نی ، هیچ عددِ سنی ندارد. فقط عشق و علاقه و انتخاب یکی از اهدافی که در بالا به آن اشاره کردیم برای شروع کافیست . اما میزان موفقیت و پیشرفت و اینکه مدت زمان یادگیری نی در شرایط سنی هر هنرجو چقدر است؟ این کاملا به شرایطی بستگی دارد که به آن اشاره کردیم .
آیا دوره و مدت زمان یادگیری نی پایان دارد ؟
وقتی که شما آموزش زبان انگلیسی را شروع می کنید امکان دارد در شش ماه اول یا یکسال ابتدایی بتوانید مکالمه کنید. اما قطعاً برای ریزه کاری های زبان انگلیسی به وقت بسیار زیاد دیگری نیاز دارید .
پس شاید شما در یکسال بتوانید نی بنوازید. اما یادگیری قطعات سخت تر و تکنیک های نوازندگی تخصصی و حتی ورود به شناخت و اجرای موسیقی ردیف دستگاهی ایران و قطعات محلی ، مقامی و اقوام ایران پایان ندارد و شما همواره می توانید بیاموزید و پیشرفت کنید .
البته در کنار این یادگیری های تخصصی و ادامه دار ، حتماً می توانید نوازندگی کنید. اجرای صحنه ای داشته باشید ، در گروه های موسیقی حرفه ای عضو باشید و حتی ( با توجه به سطح توانایی ، معلومات و استعداد ) به تدریس مشغول شوید .
نتیجه گیری
ساز نی از جمله سازهای نسبتا سخت برای یادگیری ، علی الخصوص در اوایل دوره ی آموزشی است . مدت زمان یادگیری نی به هیچ عنوان عدد مشخصی ندارد. طبق شرایطی که در این مقاله گفته شد مثل سن هنرجو ، هدف هنرجو ، مدت زمان تمرین ، پیگیری و ممارست ، نظم در تمرین ، پیشینه ی آموزشی و … این مدت زمان یادگیری متغیر خواهد بود .
فراموش نکنیم که در هر سنی که هستیم ، امکان شروع داریم. فقط کافیست لزوم یادگیری موسیقی و اهمیت و تاثیر آن در زندگی را درک کرده باشیم و هدف مان را مشخص کنیم .
